Leki a pożywienie

Obecnie obserwujemy coraz większy wybór leków bez recepty oraz suplementów diety. Często stosujemy jednocześnie kilka preparatów, połykamy je razem. Co więcej, nie zwracamy uwagi na porę i rodzaj pokarmów, które spożywamy razem z nimi. Interakcje żywności z lekami mogą doprowadzić do zaburzenia wchłaniania leków, ich metabolizmu a także wydalania z organizmu.

Poniżej przedstawię kilka produktów, które wykazują niezgodności z niektórymi lekami (przykłady preparatów znajdują się w tabelce na końcu wpisu).

1. MLEKO (produkty mleczne)

Dokładniej, chodzi o zawartość wapnia. Tworzą one nierozpuszczalne sole wapniowe z antybiotykami: tetracyklinami i fluorochinolonami.  Ze względu na tworzenie tych połączeń zaburzają wchłanianie antybiotyków. Oznacza to, że lek albo nie będzie w ogóle działać albo efekt terapeutyczny będzie zmniejszony. Tetracykliny są dosyć często stosowane przewlekle przy terapii trądzikowej. Tym bardziej należy zwrócić uwagę na te niezgodności. 

2. HERBATA

Zawarte w herbacie garbniki (tanina) zaburzają wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego. Dotyczy to zarówno żelaza naturalnie występującego w pożywieniu jak i suplementów diety.  Żelazo się nie wchłonie, a więc zostaniemy pozbawieni jego efektu terapeutycznego. Warto natomiast pamiętać, aby w czasie suplementacji żelaza uzupełniać witaminę C, gdyż wspomoże ona proces jego przyswajania. 

3. SOKI

Sok pomarańczowy utrudnia przyswajanie antybiotyku erytromycyny.

Sok grejpfrutowy to produkt, który ze wszystkich znanych mi produktów daje jedne z największych i najbardziej niebezpiecznych interakcji.  Hamuje aktywność enzymów metabolizujących, czyli leki nie są metabolizowane. Powoduje to wzrost stężenia leków we krwi. Dotyczy to m.in. leków obniżających ciśnienie krwi, przeciwhistaminowych, benzodiazepin, cyklosporyny, cyzaprydu.

Może dojść nawet do kilkaset razy większego stężenia leku we krwi niż normalnie! Po wypiciu soku grejpfrutowego lub zjedzeniu owocu należy zrobić co najmniej 4 godziny przerwy. 

4. KAWA

Kofeina (zawarta w kawie), jako że jest środkiem pobudzającym nie powinna być łączona z lekami o podobnym działaniu. Nie jest wskazane łączenie kawy z preparatami, w których w skład wchodzi pseudoefedryna. To substancja stosowana w stanach zapalnych zatok i jest popularnym składnikiem złożonych preparatów na przeziębienie. Pseudoeferdyna w połączeniu z kawą może spowodować uczucie kołatania serca oraz zahamowanie apetytu. 

5. DUŻO WĘGLOWODANÓW, TŁUSZCZÓW, BŁONNIKA

Tłuste potrawy, nadmiar błonnika może zmniejszyć efekt terapeutyczny poprzez utrudnienie wchłaniania leków.

6. DŁUGODOJRZEWAJĄCE SERY, WINA, MARYNOWANE ŚLEDZIE

U osób stosujących inhibitory MAO może dojść do kumulacji leku w organizmie i wystąpienia przełomów nadciśnieniowych.

Ponadto chciałabym opisać interakcje magnezu z żywnością i lekami.

MAGNEZ

Magnez jest pierwiastkiem, którego wchłanianie z przewodu pokarmowego może być utrudnione przez tłuste mięsa, ryby, jarzyny oraz otręby zawarte w naszej diecie. Nie tylko sama postać magnezu ma znaczenie (czy jest to organiczna sól dobrze przyswajalna czy nieorganiczna trudno przyswajalna) ale to jakie pokarmy spożywamy. 
Magnez nie pozostaje obojętny wobec niektórych leków. Hamuje wchłanianie doustnych leków przeciwzakrzepowych, związków żelaza, tetracyklin, izoniazydu i chlorpromazyny. Powinno się zachować minimum 2 godziny przerwy przed przyjęciem tych leków.

Nie wolno także zapomnieć o interakcji dziurawca z antykoncepcją hormonalną. Dziurawiec osłabia jej skuteczność.   

To tylko kilka przykładów interakcji leków z pożywieniem. Zawsze przed zażyciem leku należy zapoznać się z ulotką. O ile nie jest zalecone inaczej nie powinno się brać leków z jedzeniem. Zawsze bezpieczniej jest odczekać ok. 2 godziny po posiłku lub przyjąć lek godzinę przed posiłkiem. Leki należy popijać przegotowaną, ostudzoną wodą. Wraz z upływem czasu pojawia się coraz więcej rozwiązań pozwalających uniknąć interakcji (zarówno między lekami, jak i między lekami a pożywieniem). Ma to istotne znaczenie zwłaszcza dla pacjentów przewlekle chorych, przyjmujących wiele różnych leków. Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia wprowadził systemy informujące pacjentów o możliwych interakcjach np. poprzez SMS, e-maile. Na razie jednak nie jest to bardzo rozpowszechnione.